| |
Clara licet summo Fredericum gloria coelo |
| |
Et nitidis certet tollere sideribus, |
| |
Vel quia munitam castris inducere fossam |
| |
Obstrusumque hosti claudere nouit iter, |
| 5 |
Nouit et armigeras dictis incendere turmas |
| |
Et fera magnanimos uertere in arma duces |
| |
Deiicit et celsas ignitis molibus urbes, |
| |
Occultas aperit militibusque uias, |
| |
Vel quod equum fusis impellere doctus habenis, |
| 10 |
Qua ruit, hostili sanguine tingit humum, |
| |
Quantus Bistonio Gradiuus in axe coruscat, |
| |
Cum rapit ardentes in fera bella Getas, |
| |
Vel magis argutos placida quod fronte poetas |
| |
Allicit effusis undique muneribus. |
| 15 |
Laurigerasque petit posita modo cuspide nymphas, |
| |
Implicat et ternis bracchia nexa choris |
| |
Et licet, Eridanum Phaetontis flebile bustum |
| |
Qui regit et Mutinae tecta superba premit, |
| |
Aut rex, Oebalii qui temperat ora Galaesi |
| 20 |
Teque, olim Musis inclyta Parthenope, |
| |
Materiam sacris ualeant praebere poetis, |
| |
Siue illi pacem, proelia siue gerant: |
| |
Quid tamen externo iuuat indulgere labori? |
| |
Quid iuuat externos concinuisse duces? |
| 25 |
Non libet amoto fauces perfundere uino, |
| |
Cum propior ualeat tollere lympha sitim. |
| |
Nonne magis referam Petrum patriaeque parentem |
| |
Cosmum? non Medicae pignora bina domus? |
| |
Temperet ut ciues tanta Laurentius arte, |
| 30 |
Stelligeros quanta Iuppiter ipse polos? |
| |
Vt tumidum conata iugo subducere collum |
| |
Protendit uictas iam Volaterra manus? |
| |
Vt modo, Palladiae Pisis cedetis Athenae |
| |
Otiaque antiquae dulcia Parthenopes? |
| 35 |
Nonne magis referam ludicrae munera pugnae, |
| |
Verinus quamuis dixerit illa meus? |
| |
Paene puer iuuenes ualido Laurentius ictu |
| |
Deiecit forti conspiciendus equo. |
| |
Paene puer terrae galeas deuoluit inanes, |
| 40 |
Strauit cornipedes, arma uirosque simul: |
| |
Has ego non humili complectar carmine laudes |
| |
Virtutis referens munera prima suae. |
| |
Paene puer fudit patris Laurentius hostes |
| |
Compulit et proprios deseruisse Lares. |
| 45 |
Armatos ciues armis circumdatus ipse |
| |
Duxit et infidas expulit urbe manus, |
| |
Territus effugit patriis Detisaluus ab oris, |
| |
Nunc terit in longa tempora pauperie. |
| |
Haec mea Musa canet, nostro haec sunt ore canenda |
| 50 |
Et meus hoc tantum puluere sudet equus. |
| |
His mihi descriptis libeat quoque forsan ad illos |
| |
Flectere conuerso protinus axe rotas. |
| |
Ante pharetratos cecinit Landinus amores, |
| |
Ante celebrata est carmine Xandra suo. |
| 55 |
At postquam Medicas illam transmisit in aedes |
| |
Et Petro meritum praestitit officium, |
| |
Lectitat hunc sacris Ferraria culta poetis |
| |
Miraturque animae iam monumenta suae. |
| |
Sic ubi iam Medicae soluisti debita genti, |
| 60 |
Carliadem uexas nunc, Vgoline, tuam: |
| |
Carliadem, qua non Latio praestantius ullum, |
| |
Quod uideam, nostro tempore surgit opus. |
| |
Ipse Cleonaeum liber contunde leonem |
| |
Alcidaeque graui subiice colla polo; |
| 65 |
Ipse et Erythraeos iam nunc molire inuencos |
| |
Pacatumque nemus, o Erymanthe, tuum, |
| |
Ipse refer peruersa leuis uestigia ceruae, |
| |
Thermodontiacas ipse referque manus. |
| |
Me iuuat in Medicam uersus connectere gentem, |
| 70 |
O animae, Fonti, portio magna meae! |
| |
Et tibi, Laurenti, noster praeludat Homerus, |
| |
Molimur forti dum tua gesta pede. |
| |
Hactenus haec. Sed iam tacito tibi pectore, Fonti, |
| |
Saeuus Amor rapidas uentilat usque faces. |
| 75 |
Ast ego mirabar, graciles quid protinus artus |
| |
Vexat, cur tenero pallor in ore sedet? |
| |
Permessi quotiens laticem, cum decolor esses, |
| |
Culpaui et Phoebi Pieridumque choros? |
| |
At quondam nostros demens lusisse furores |
| 80 |
Te memini et uario corripuisse ioco, |
| |
Ridebas gelidae tolerantem frigora noctis, |
| |
Cum tegeret madidas cana pruinas comas, |
| |
Ridebas, Fonti, dominae fastidia nostrae, |
| |
Esset cum misero ianua clausa mihi, |
| 85 |
Ridebas, scopulo cum surdior illa Sicano |
| |
Temneret, in duro limine peruigilem, |
| |
Nec to poenituit lachrimas ridere cadentes |
| |
Turgidulasque nouo semper ab imbre genas. |
| |
I nunc, sacrorum, Fonti, derisor amantum, |
| 90 |
I, temne aligeri iura superba dei! |
| |
Quam magis optares Ephyraei dura tyranni |
| |
Supplicia et poenam, Tantale saeue, tuam! |
| |
Quam magis Atraciamque rotam tortosque dracones |
| |
Et Tityi uolucres tergeminumque canem! |
| 95 |
Nil tibi Socraticis sapientia condita libris |
| |
Proderit aut Samium consuluisse senem, |
| |
Nil tibi contulerit sacri monumenta Maronis |
| |
Aut Tulli uarios edidicisse locos, |
| |
Frustra Hieronymum sublimia dieta tonantem, |
| 100 |
Frustra Augustini scripta seuera leges, |
| |
Frustra Nasonem, lepidi uel culta Tibulli |
| |
Carmina, uel qui te, Cynthia sola, canit. |
| |
Ah, miser! in sterili sulcum producis harena, |
| |
Diligit Aonios nulla puella modos, |
| 105 |
Sed magis aurato gaudent procedere limbo |
| |
Sidonioque graues murice ferre sinus, |
| |
Semper Erythraeo poscunt de litore gemmas, |
| |
Vt lapis in tereti splendeat articulo. |
| |
Ah ego quos cecini uersus ad limen amicae! |
| 110 |
Sed nebulae et tepidi diripuere noti. |
| |
Postibus ah quotiens elegeia nostra pependit! |
| |
Nec tamen excussa ianua aperta sera est. |
| |
Iactabam, memini, Phoebum nostramque poesim, |
| |
Diuitis illa tamen maluit usque torum. |
| 115 |
Auro flectuntur pueri facilesque puellae, |
| |
Corrumpunt iustos aurea dona senes. |
| |
Inclusam Danaem munibat aenea turris. |
| |
Peruiaque aurato est tegula facta Ioui. |
| |
Quare, si sapias, aurum uiridesque smaragdos, |
| 120 |
I, lege, quae Venerem conciliare queant. |
| |
Crede procellosis turgentia lintea uentis, |
| |
Vt dominae grauida classe parentur opes. |
| |
Nec te, si madidus nimbis consurgit Orion, |
| |
Terreat, aut si quas ingerit haedus aquas, |
| 125 |
Siue Therapnaeae sidus pluuiale maritae |
| |
Ingruit et pueri stella proterua Phrygis. |
| |
Nil habet in sacros tempestas iuris amantes |
| |
Cognatasque undas temperat alma Venus. |
| |
Sed quando in misero, quae tempora ducis, amore |
| 130 |
Scripsisti et uitae munera cuncta tuae. |
| |
Nunc simul et nostro, Fonti, sermone uicissim |
| |
Disce aliquid uitae de ratione meae. |
| |
Libera iam tuto ratis est mihi condita portu, |
| |
Nec metuit, si quas increpat aura minas. |
| 135 |
Quare ego Maeonii diuina poemata uatis, |
| |
Vt coepi, in Latios uertere tendo modos. |
| |
Sed quoniam uariae delectant fercula mensae |
| |
Dulcius et uario gramina flore nitent, |
| |
Saepe mihi numeris ficti referuntur amores |
| 140 |
Et canitur gracili mollis amica pede. |
| |
Nunc me contractis epigrammata ludere uelis, |
| |
Nunc iuuat ad mollem flectere dieta lyram. |
| |
Saepius eloquium magni Ciceronis adoro. |
| |
Hic quoque succendunt uerba soluta mihi. |
| 145 |
Nam modo me, Fonti, uel epistola blanda moratur, |
| |
Actio uel multis plurima ficta locis |
| |
Et modo me retinent calamo praecepta quieto |
| |
Tradita pacatis et pia uerba notis. |
| |
At cum Pieria taedet pallere sub umbra, |
| 150 |
Egredior thalami conscia tecta mei, |
| |
Protinus inde peto Matthaei limina Franci, |
| |
Ille mihi lepidos ingerit usque iocos, |
| |
Suscitat ille meo languentes pectore uires |
| |
Et mentem a taetro uindicat ille situ. |
| 155 |
Hinc me digressum Marsilius excipit ingens, |
| |
Non minus ingenio qui fauet usque meo. |
| |
Hic aperit, quanto currunt uaga sidera lapsu, |
| |
Altus agit quali tramite Phoebus equos, |
| |
Hic docet, undeni resecant ut sidera circi, |
| 160 |
Cur nitido tantum lacteus orbe patet, |
| |
Vt cum patre Venus miseris mortalibus aequa est, |
| |
Cur saepe obscuris Luna laborat equis, |
| |
Aurea cur celso pendentia uincula mundo |
| |
Maeonii finxit Musa beata senis, |
| 165 |
Cur saepe aerii luctantur in aequore uenti, |
| |
Cur glacie et saeua grandine terra riget |
| |
Atque eadem Icario cur mox perrumpitur aestu, |
| |
Cur pluuius madidas combibit arcus aquas, |
| |
Quae causa est uernum laxari fulmine coelum, |
| 170 |
An ruat e puro stella serena, polo? |
| |
Et modo pallentes humano corpore morbos, |
| |
Qua ualeam, medica pellere mostrat ope. |
| |
Impia non sani turbat modo dicta Lucreti, |
| |
Imminet erratis nunc, Epicure, tuis. |
| 175 |
Ille Iouis quarto solium conscendere passu |
| |
Edocet et celsi lucida signa poli, |
| |
Namque agere ostendit pigrae nil corpora molis, |
| |
Mox imperfecte cum loca forma super, |
| |
Hinc anima exeritur diuinae conscia mentis, |
| 180 |
Contiguus summo est angelus inde Ioui |
| |
Saepe graues pellit docta testudine curas, |
| |
Et uocem argutis suggerit articulis, |
| |
Qualis Apollinei modulator carminis Orpheus |
| |
Dicitur Odrysias allicuisse feras, |
| 185 |
Marmaricos posset cantu mulcere leones |
| |
Quasque niger tigres semper Amanus habet, |
| |
Caucaseo traheret duras e uertice cautes |
| |
Saxaque Sicaniis condita gurgitibus. |
| |
Hinc, ubi conticuit, Musarum concitus oestro |
| 190 |
Deferor ad solitos protinus ipse Lares |
| |
Atque iterum meditor numeros Phoebumque lacesso |
| |
Attonitusque sacram pectine plango chelym. |
| |
Rursus in Andronici doctum me confero ludum, |
| |
Qui tumidi nodos laxat Aristotelis |
| 195 |
Smyrnaeique docet iocunda poemata uatis: |
| |
Iam populat Graias Dardana flamma rates. |
| |
Fulminei posthaec aperit Demosthenis artem, |
| |
Aequiparat nostri quem Ciceronis opus. |
| |
Hic Verinus adest, hic sacri templa Lucardi, |
| 200 |
Qui regit Aoniis pectora nota choris. |
| |
Carolus hic patrias certat superare Camenas |
| |
Et Marsupinam tollere ad astra domum. |
| |
Carolus ille, inquam, Musarum dulcis alumnus, |
| |
Quo nullus toto est gratior orbe mihi, |
| 205 |
Nec minor egregia surgit uirtute Ioannes |
| |
Baptista, Etrusci gloria certa soli |
| |
Et quos longa mora est tenui comprendere uersu, |
| |
Excipiunt socii Dorica uerba mei. |
| |
Nec secus hinc reliquum teritur mihi temporis et me |
| 210 |
Bibliotheca tenet, Vespasiane, tua, |
| |
Cui tantum Graiae debent Latiaeque Camenae, |
| |
Smyrnaeo quantum Dorica terra seni. |
| |
Namque deus ueluti Cressis, Epidaurius herbis |
| |
Extintum patri reddidit Androgeon, |
| 215 |
Sic tu, quos rapuit nobis cariosa uetustas, |
| |
Restituis Latio, Vespasiane, uiros; |
| |
Per te Lethaeos iam spernit Graecia fluctus, |
| |
Nec metuit Stygium Romula lingua deum. |
| |
Felix, cui liceat reuocare in lumina uitae |
| 220 |
Mortua priscorum tot monumenta uirum, |
| |
Felix, cui liceat sanctorum nomina uatum |
| |
Perdita flammatis eripuisse rogis. |
| |
Hunc prope consisto, donec Cythereius ignis |
| |
Aduocat exorta lucida signa face: |
| 225 |
Sic ego labentis produco tempora lucis |
| |
Inter Hyanthei munera grata chori. |
| |
At cum festa dies suadet cessisse labori, |
| |
Quae subeant animum gaudia, disce, meum. |
| |
Attonita geminos uestigo mente poetas, |
| 230 |
Vt referat numeros ille uel ille suos. |
| |
Sic Aganippei Michlotius incola fontis |
| |
Pierio blandos ingerit ore modos, |
| |
Sic arguta refers nobis epigrammata, Bracci, |
| |
Qui Marsi lepidam uincis Amazoniam. |
| 235 |
Par est ambobus studium, par uita, nec illis |
| |
Ingrata est Musae pars quotacunque meae. |
| |
Nam licet et Marsi uincant et scripta Catulli |
| |
Augustique iocos exuperare queant |
| |
Et licet his cedat culti Gaetulicus oris, |
| 240 |
Vel Pedo, uel celebris Musa benigna Coci; |
| |
Attamen esse aliquid sitiunt mea carmina, uates |
| |
Esse aliquid nugas censet uterque meas. |
| |
Scilicet alterni uos copula fallit amoris, |
| |
O socii, mentis uincla benigna piae! |
| 245 |
Offundit tenebras ac ueri lumina tollit |
| |
Sanctum iocundae foedus amicitiae. |
| |
His ego suffixus totam uagor usque per urbem, |
| |
Atteritur pedibus et uia longa meis, |
| |
Donec flammigeras prono Phaetonte quadrigas |
| 250 |
Lucidus Hesperio Cynthius amne lauat. |
| |
Haec tibi suscepto pro munere munera reddo, |
| |
Haec pro susceptis carmina carminibus. |
| |
Ergo uale, Fonti, et memori nos mente reconde |
| |
Mutuaque alternus pectora seruet amor. |
