|
|
|
|
1. ad Bartholomaeum Fontium |
|
Dulce mihi quondam studium fuit; inuidia sed me |
|
Paupertas laceros tuerruit uncta sinus. |
|
Nunc igitur, quondiam uates fit fabula uulgi, |
|
Esse reor satius cedere temporibus. |
|
|
2. ad Laurentium Medicem |
|
Cum referam attonito, Medices, tibi carmina plectro, |
|
Ingeniumque tibi seruiat omne meum, |
|
Quod tegor attrita ridet plebecula ueste; |
|
Tegmina quod pedibus sint recutita meis; |
5 |
Quod digitos caligae, disrupto carcere, nudos |
|
Permittunt caelo liberiore frui; |
|
Intima bombycum uacua est quod stamine uestis, |
|
Sectaque de caesa uincula fallit oue. |
|
Ridet; et ignarum sic me putat esse poetam, |
10 |
Nec placuisse animo carmina nostra tuo. |
|
Tu contra effusas toto sic pectore laudes |
|
Ingeris, ut libris sit data palma meis. |
|
Hoc tibi si credi cupis et cohibere popellum, |
|
Laurenti, uestes iam mihi mitte tuas. |
|
|
3. ad eumdem |
|
Dum cupio ingentes numeris tibi soluere grates, |
|
Laurent, aetatis gloria prima tuae, |
|
Excita iamdudum longo mihi murumure, tandem |
|
Adstitit arguta Calliopaea lira. |
5 |
Adstitit; inque meo preciosas corpore uestes |
|
Vt uidit, pauidum rettulit inde pedem, |
|
Nec potuit culti faciem Dea nosse poetae |
|
Corporaque in tyrio conspicienda sinu. |
|
Si minus ergo tibi meritas ago carmine grates, |
10 |
Frustrata est calamum Diua uocata meum. |
|
Mox tibi sublato modulabor pectine uersus, |
|
Cultibus assuerit cum mea musa nouis. |
|
|
4. ad Ponticum |
|
Pontice, uis nostro cumulum superaddere amori, |
|
Inque dies fieri semper amabilior? |
|
Vis mihi uel tenera iucundior esse puella? |
|
Vis mihi uel geminis charior esse oculis? |
5 |
Mitte leues numeros, calamo nec parce iocoso; |
|
Mitte tuae testes carmina nequitiae. |
|
Si facies, charo fies mihi charior auro |
|
Et nitido Phoebi sidere fulgidior; |
|
At si non facies, uili mihi uilior alga |
10 |
Atque asini fies stercore sordidior. |
|
|
5. ad Xistum cardinalem |
|
Quod dubia incerto uariantur nubila Phoebo, |
|
Dum petis etruscos, maxime Xiste, lares, |
|
Quid mirare? Tuae sol ipse umbracula fronti |
|
Obiicit, et radios temperat ipse suos. |
5 |
Sic te, Xiste, uidet, sic te non laedit; et uno |
|
Tempore sic geminum perficit officium. |
|
Iure igitur parent homines cui sidera parent: |
|
Spes hominum prima es, primaque cura Deum. |
|
|
6. ad eundem |
|
Tenderet etruscam nuper cum Xistus in urbem, |
|
Aurea quae magni signa leonis habet, |
|
Viderat assiduis pallentes solibus herbas, |
|
Et caua limose flumina sicca sinu; |
5 |
Viderat et querulis poscentem uocibus imbres |
|
Effusas populum congeminare preces. |
|
Ergo salutiferos suspendit in aethere nimbos, |
|
Dum pergit lydas Xistus adire domos: |
|
Inde ubi iam laetus mediae sese intulit urbi, |
10 |
Obtulit et Tuscis ora serena piis, |
|
Ardua laxato discussit nubila caelo, |
|
Et liquido arentem nectare lauit humum. |
|
An quisquam neget esse deum te, Xiste, tenentem |
|
Imperium terris imperiumque polo? |
|
|
7. ad eumdem |
|
Verba dedi Xisto; decet haec dare dona poetam: |
|
Aera decet Xistum reddere; uerba refert. |
|
Verum habet ille alios qui dent sibi uerba, fatemur; |
|
Aera tamen qui nunc det mihi nullus adest. |
|
|
8. ad Franciscum Saluiatum |
|
Quam peto si dederis, dulcis Saluiate, salutem, |
|
Oh quam conuenient nomina tanta tibi! |
|
Parua peto, dare magna soles; da parua petenti: |
|
Parua tamen nescis si dare, magna dato. |
5 |
Parua tibi, sed magna mihi sunt ista; rogamus |
|
De nobis Xisto haec dicere uerba uelis: |
|
"Est iuuenis; te, Xiste, colit ueneratur amatque; |
|
Spes sibi tu prima es, primaque cura sibi; |
|
Nec malus est uates, nec pessima carmina condit, |
10 |
Sed nullo hic uates est tamen aere grauis." |
|
Hoc satis est; diuo mandamus caetera Xisto: |
|
Sat bene perspiciet quid tua uerba petant. |
|
|
9. ad Xistum cardinalem |
|
Credebam demens Xistum mihi uerba dedisse; |
|
Fallebar, uates nam mihi uerba dabam. |
|
Nil queror; insanis mos est dare uerba poetis: |
|
Di faciant ne sis, Xiste, poeta mihi! |
|
|
10. ad eumdem |
|
Dicenti te, Xiste, deum si dona dedisses |
|
Quae petiit, iam te diceret esse Iouem. |
|
|
11. in aridam populum, quae repente |
|
ante domum Laurentii reuiruit |
|
Quod recidiua nouas diffundit uertice frondes |
|
Quae Medicam surgit populus ante domum, |
|
Cui quondam, ogygio fierent cum sacra Lyaeo, |
|
Admouit rapidas ebria turba faces, |
5 |
Quid mirum? Herculeis nam cum Laurentius armis |
|
Aemulus, ausonios temperet arte lares, |
|
Ipse suas iuueni Tirynthius explicat umbras, |
|
Implicet ut meritum laeta corona caput. |
|
Sic quoniam dextro modulatur Apolline carmen, |
10 |
Ante suas lauri circumiere comas. |
|
Nunc igitur, duplici crines lambente corona, |
|
Se bello ostendet seque ualere toga. |
|
|
12. ad Laurentium Medicem, de cane
Hebro |
|
Quod canis hesperio, Medices, tibi missus ab Hebro |
|
Terribiles uasto strangulat ore feras, |
|
Ast hominem pauido metuit contingere rictu, |
|
Nil mirum; domina conuenit ille suo: |
5 |
Sic tua nam sontes, Laurenti, poena coercet, |
|
Sic referunt abs te praemia digna pii. |
|
|
13. ad eumdem |
|
Inuideo Pisis, Laurenti, nec tamen odi, |
|
Ne mihi displiceat quae tibi terra placet. |
|
|
14. ad eumdem |
|
Cum commissa sibi tellus malefida negasset |
|
Semina, et agricolae falleret herba fidem; |
|
Protinus optatas patriae tua dextera fruges |
|
Obtulit, et celerem iussit abire famem. |
5 |
Nec mora; pisaeis commutas sedibus urbem |
|
Seruatam, et nimio tempore lentus abes. |
|
Heu, quid agis? Patriae, Laurens, te redde gementi. |
|
Non facta est donis laetior illa tuis: |
|
Maesta dolet, malletque famem perferre priorem |
10 |
Quam deiderium patria ferre tui. |
|
|
15. ad eumdem |
|
Celsa triumphatis, Medices, Florentia Pisis |
|
Inuidet. Vt dominam se putet ipsa, redi. |
|
|
16. in eumdem, cum rari querna corona |
|
fronte redimitum uiderem. ex tempore |
|
Quam bene glandifera cingis tua tempora quercu, |
|
Qui ciuem seruas non modo sed populum! |
|
|
17. in eumdem |
|
Ante erat informis, Laurens, tua patria truncus, |
|
Nunc habet ecce suum, te tribuente, caput. |
|
Namque tuis nimia est frenata licentia nuper |
|
Legibus: hoc patriae quis neget esse caput? |
5 |
Caeca fuit quondam tua dicta Fluentia: sed nunc |
|
Cuncta, oculos ille te tribuente, uidet; |
|
Ocia namque piis statuisti dulcia musis, |
|
Quas patriae ueros dixeris esse oculos. |
|
Consilium dic esse aures, quo consulis illi. |
10 |
Quod fugit insidias te duce, nare ualet. |
|
Cum dederit largas illi tua dextera fruges, |
|
Os habet: hoc totum patria corpus alit. |
|
Impensis ductuque tuo Volaterra repulsas |
|
Accepit leges: haec sua dextra fuit. |
15 |
Pene puer laeuamque manum clypeumque dedisti, |
|
Cum tuta a misera seditione fuit. |
|
Praemia certa manent iustos, rata poena nocentes: |
|
Hisce urbem pedibus comprobat ire Solon. |
|
Praeterea auratos posito squallore capillos |
20 |
Compsit, et aurata candida ueste nitet: |
|
Hoc decus educti templorum ad sidera sumptus, |
|
Hoc Medicae praestant ardua tecta domus. |
|
Sic patriam gignis, Laurens, educis et ornas, |
|
Patria sic uero te uocat ore patrem. |
|
|
18. ad Panaetium |
|
Tantus amor tuus est in me, tamque omne, Panaeti, |
|
Exemplum ueteris uincis amicitiae, |
|
Vt tibi collatus iuuenis phocaeus Orestem |
|
Oderit, et spernat Thesea Pirithous, |
5 |
Sicanium Pyladen credatur fallere Damon, |
|
Vixque bonum fraenis Castora frater amet. |
|
Non tu unam pro me mortem sed mille subires, |
|
Pro me sisyphium non fugeres lapidem. |
|
Nunc solum hoc tanto refero mercedis amori, |
10 |
Quod me abs te solo uictum in amore puto. |
|
|
19. ad Iouianum Crassum monopoliten |
|
Non rara atthaeae quod amem te gloria linguae |
|
Causa est, non latiae copia non solymae, |
|
Non acre ingenium, non lingua diserta, nec oris |
|
Gratia, nec uersus uena benigna tui; |
5 |
Sed quod inest rarus tibi, Crasse, in pectore candor: |
|
Quem nisi amem, rabida tigride natus ero. |
|
Nec te ut amem causa est; haec me abs te cogit amari: |
|
Crede mihi, pretium est solus amoris amor. |
|
|
20. de Domitio et Marsilio |
|
Audit Marsilius missam, missam facis illam |
|
Tu, Domiti: magis est relligiosus uter? |
|
Quis dubitet? Tanto es tu relligiosior illo, |
|
Quanto audire minus est bona quam facere. |
|
|
21. in Marsilium |
|
Mors, ingenium, musas, sophianmque supremam |
|
Vis uno dicam nomine? Marsilius. |
|
|
22. in Demetrium cretensem |
|
et Dionysium Parauisinum, |
|
graecorum uoluminum impressores |
|
Qui colis Aenidas, graios quoque uolue libellos; |
|
Namque illas genuit Graecia non Latium. |
|
En Parauisinus quanta hos Dionysius arte |
|
Imprimit, en quanto cernitis ingenio! |
5 |
Te quoque, Demetri, ponto circumsona Crete |
|
Tanti operis nobis edidit artificem. |
|
Turce, quid insultas? Tu graeca uolumina perdis; |
|
Hi pariunt. Hydrae, nunc age, colla seca. |
|
|
23. ad Fabianum, de Antonio tusco |
|
extemporali porta |
|
Tuscus ab othrysio, Fabiane, Antonius Orpheo |
|
Hoc differt: homines hic trahit, ille feras. |
|
|
24. in libellum elegiarum Naldi
poetae |
|
Dum celebrat Medicem Naldus, dum laudat amicam, |
|
Et pariter gemino raptus amore canit, |
|
Tam lepidum unanimes illi ornauere libellum |
|
Phoebus, Amor, Pallas, Gratia, Musa, Fides. |
|
|
25. ad Gaddium |
|
Delitias tibi Roma suas, Florentia, Gaddi, |
|
Datque suas. O quam delitiosus homo es! |
|
|
26. ad Laurentium Medicem, pro
sacerdotio |
|
accepto in templo diui Pauli, |
|
cum adhuc sub judice lis esset |
|
Gratatur, Laurens, uenienti nuper in urbem |
|
Quantum hominum tota uiuit in urbe mihi. |
|
Vtque omneis taceam studium quos copulat aut tu, |
|
Quosque uetus nobis uinxit amicitia, |
5 |
Caupo, auces, lanius, pistor, cocus, institor urgent; |
|
Hinc me ungit tactu fartor, at inde cocus: |
|
Hic me ueste trahit, hinc basior, inde salutor; |
|
Occurro his uultu, lumine, uoce, manu. |
|
Gratamur, Paulum quod habes. - Vox omnibus haec est. |
10 |
Non habeo paulum - dico. Quid ergo? - Nihil. - |
|
|
27. in Laurentium Iuliumque Petri
filios, |
|
fratres piissimos |
|
Nec tanta oebalios tenuit concordia fratres, |
|
Nec tanto Atridas foedere iunxit amor, |
|
Implicuit quanto Medicum duo pectora nexu |
|
Mitis amor, concors gratia, pura fides. |
5 |
Vnum uelle animis, unum est quoque nolle duobus, |
|
Corque sibi alterna dant capiuntque manu. |
|
Esse quid hoc dicam, Iuli, et tu, maxime Laurens? |
|
Anne duos una mente calere putem? |
|
|
28. ad Laurentium Medicem |
|
O ego si possem laqueo subducere collum, |
|
Et pedicis uinctos explicuisse pedes! |
|
Haud equidem dubitem uolucres superare canendo |
|
Quas aluit campis unda caystra suis. |
5 |
At nunc, phoebeos inter uelut auser olores, |
|
Agrestem rauco gutture fundo sonum. |
|
Sed facile expediar, Medices, flamque canorus, |
|
Si modo tu dicas: Politiane, ueni. |
|
|
29. Laurentio Medici maecenati suo |
|
Sum tuus, o Medices; fateor, tuque ipse fateris: |
|
Sum tuus usque; tui sit tibi cura, precor. |
|
Heu pereo! Heu lacerant gemini mea corda leones! |
|
Eripe me rabidis, spes mea sola, feris. |
|
|
30. ad Laurentium Medicem Petri
Francisci filium |
|
Quaeris quid mihi de tuo Marullo, |
|
Laurenti, uideatur? Est poeta |
|
Vnus qui referat suum Catullum, |
|
Aut si quid tenerum magis Catullo est. |
5 |
Nil argutius elegantiusque |
|
Isto quem tibi dedicat libello; |
|
Nec tota prata coloribus nouum uer |
|
Pingit, lassula cum reuersa hirundo, |
|
Quam carmen uarium tui Marulli est: |
10 |
Cuius delitias, facetiasque, |
|
Lusus, nequitias, sales, lepores |
|
Nuper Roma legens superba, dixit: |
|
Quo iam se mihi comparent Athenae? |
|
|
31. ad eumdem |
|
Quod plane uenerem tuus Marullus, |
|
Laurenti, referat nouo libello, |
|
Miraris, uideo, rogasque caussam. |
|
Scis ut bella gerat colatque martem: |
5 |
Mars ergo Venerem suo clienti |
|
Ostendit modo, quam statim Marullus |
|
Pictam rettulit in nouo libello. |
|
|
32. in Ciccham senensem |
|
Mnemosyne audito senensis carmine Cicchae: |
|
Quando, inquit, decima es nata puella mihi? |
|
|
33. ad Galeotum, principem fauentinum |
|
Cur promissa tibi tuus poeta |
|
Nondum praestiterit, rogas? Poeta est. |
|
|
34. ad Laurentium Medicem, |
|
extemporaneum epigramma |
|
O ego quam cupio reducis contingere dextram, |
|
Laurenti, et laeto dicere laetus aue! |
|
Maxima sed densum capiunt uix atria uulgus, |
|
Tota salutantum uocibus aula fremit. |
5 |
Vndique purpurei Medicem pia turba senatus |
|
Stat circum; cunctis celsior ipse patet. |
|
Quid faciam? Accedam? Nequeo; uetat inuida turba. |
|
Alloquar? At pauido torpet in ore sonus. |
|
Aspiciam? Licet hoc, toto nam uertice supra est; |
10 |
Non omne officium turba molesta negas. |
|
Aspice sublimi quem uertice fundit honorem, |
|
Sidereo quantum spargit ab ore iubar; |
|
Quae reducis facies, laetis quam laetus amicis |
|
Respondet nutu, lumine, uoce, manu. |
15 |
Nil agimus; cupio solitam de more salutem |
|
Dicere, et officium persoluisse meum. |
|
Ite mei uersus, Medicique haec dicite nostro: |
|
Angelus hoc mittit Politianus aue. |
|
|
35. ad eumdem |
|
Nescio quos media coeli de sede petitos |
|
Luminibus radios suspicor esse tuis. |
|
Nam quoties oculos in me conuertis amicos, |
|
Complector cunctas pectore laetitias; |
5 |
Tunc faciles subeunt musae, tunc ipse uidetur |
|
Purus apollinei sideris esse nitor. |
|
At quoties oculos a me deflectis amicos, |
|
Complector nullas pectore laetitias; |
|
Non faciles subeunt musae, non ipse uidetur |
10 |
Purus apollinei sideris esse nitor. |
|
Cur ergo auertis, Laurenti, lumina? Redde |
|
Redde meis, quaeso, lumina luminibus; |
|
Laetitias mihi redde meas; redde, inuide, musas |
|
Quas tua mi rapiunt lumina: sed propera. |
|
|
36. ad eumdem |
|
Quicquid habent Natura tibi et Fortuna dederunt, |
|
Sed tamen haec superas munera consilio: |
|
Nam sunt illa quidem paucis communia tecum, |
|
Maxima consilii gloria tota tua est. |
5 |
Consilio quid agis cupiunt imitarier omnes, |
|
Laurenti, rerum maxime; nemo potest. |
|
|
37. ad Bassum |
|
Basse, licet ueterum monimenta reuoluat auorum, |
|
Vix quem Fama tibi conferat iuueniet: |
|
Omnia nam tibi sunt fuerant quae singula priscis, |
|
Fecisset triplex qualia uix Erilus. |
5 |
Tu mittis lydos aeterna in saecula fastos, |
|
Tu conferre audes cum Cicerone manum: |
|
Tu breuibus claudis lasciua epigrammata chartis, |
|
Et tener exiguos ludis amans elegos: |
|
Idem et pindaricos gaudes recludere fontes, |
10 |
Vt uenusina tibi barbitos astupeat: |
|
Ecce syracusias tentas inflare cicutas, |
|
Non iam hic in syluis Tityrus unus erit: |
|
Iam chaos antiquum primamque euoluere molem |
|
Incipis, et grandi protinus ore tonas; |
15 |
Iam Maro te torua respectat fronte secundum, |
|
Iam pauet et sceptris gloria prisca suis. |
|
Vtque intret biferi si uirgo rosaria Paesti, |
|
Quam primo carpat uix sciat illa rosam, |
|
Sic tot Fama tuae cernens miracula laudis, |
20 |
Palmam cui primum deferat in dubio est. |
|
|
38. in eumdem |
|
Carmina cum Basso deberem, carmina misi; |
|
Rettulit ille meis carmina carminibus. |
|
Qualia sub densis uolucris nec Daulias umbris |
|
Eridani in ripis, nec canit albus olor. |
5 |
Sic sua cum lycio donasset ahenea Glauco, |
|
Aurea Tydides rettulit arma domum. |
|
|
39. in equum Laurentii Medicis |
|
Et uolucrem et zephyros crusu praeuertitur ipsos |
|
Quem tibi misit equum barbara, Laure, Nomas. |
|
Cesserit huic pauidas submittens Pegasus alas, |
|
Iamque deo parens Cyllarus oebalidae. |
5 |
Hunc aut carceribus aut meta cernere in ipsa, |
|
Laure, licet; medio non licet in stadio. |
|
|
40. ad Laurentium Medicem |
|
Cui tua gesta licet breuibus comprendere, Laurens, |
|
Ille breui coelum claudet et astra manu. |
|
|
41. ad eumdem |
|
Num tibi littorea collectum Anthedone gramen |
|
Diuinum extemplo pectus et ora dedit? |
|
Nil mortale sapis, Laurens, sed pectore coelum, |
|
Sed coelum lingua mente animoque refers. |
5 |
Cum referas coelum, coelum tibi praemia fiet: |
|
Tu cito parta tamen praemia sero pete. |
|
|
42. ad eumdem, uotum |
|
Det tibi nestoreos, Laurenti, Iuppiter annos, |
|
Nestoreum quoniam pectus et ora dedit. |
|
|
43. in Mabilium |
|
Innumerae tibi sunt, Mabili, in carmine mendae, |
|
Atque ubi sint quaeris: per mare quaeris aquam. |
|
|
44. in eumdem |
|
Quod uestes oleo geris perunctas, |
|
Mucco et puluere sordidas, Mabili; |
|
Quod lardum madido fluit capillo, |
|
Pleno furfuribusque uermibusque |
5 |
Et cadaueribus pedunculorum; |
|
Quod fuligine squallet atra barba, |
|
Quam rodunt tineae pulexque saltans; |
|
Quod muccosa tibi seges pilorum |
|
Extat maribus usque pulyposis, |
10 |
Qua septem lepores queant latere; |
|
Quod gingiuaque buxeique dentes |
|
Sordent ploxonio, ac putente in ala |
|
Educas olidae marem capellae; |
|
Quodque unguis sanie rubet cruenta, |
15 |
Saepe ut lucifugam putem esse blactam, |
|
Coenae relliquiasque pridianae |
|
Incrementa manus habent uoracis; |
|
His te ex omnibus esse quis poetam, |
|
Vatem, fatidicum neget, Mabili? |
20 |
Tales Caecilios fuisse credo, |
|
Plautos, Pacuuiosque, Naeuiosque, |
|
Aut si quis Curium boues sequentem |
|
Traxit uersibus ulmeum in theatrum. |
|
Coeli numina quod negas deumque, |
25 |
Lucreti fuit hoc et Euripidis. |
|
Paedicas; fuit hoc Maronianum, |
|
Paedicauit Anacreon Bathyllum. |
|
Insanis; Colophonius poeta es. |
|
Iam iam phthiriasi scaturiente |
30 |
Semesus cadis et foraminatis |
|
Membris; hoc Pherecide habes tragoedi. |
|
De cunctis male dicis; hoc poeta es. |
|
Es mendax, leuis, insolens, ineptus, |
|
Insulsus, petulans; et his poeta es. |
35 |
Quid multis moror? Es poeta totus; |
|
Possum hoc indiciis probare centum. |
|
Quo uulgus negat esse te poetam, |
|
Id quiddam est minimum neque adnotandum, |
|
Quod uexas miseras subinde chartas |
40 |
Plenis uersibus inficetiarum. |
|
|
45. in eumdem, de curto et longo |
|
Quod me scire negas uel curtum scribere carmen |
|
Vel longum, fateor, solus utrumque facis. |
|
Nil breue nil medium est. Longum est curtumue, Mabili, |
|
Quicquid habes, quicquid aut geris aut loqueris. |
5 |
Proximus a primo tibi pes est tempore curtus, |
|
Quando expediuit inseris hexametro. |
|
Altera curta tibi solea est, curtumque, Mabili, |
|
Subligar; erumpunt hinc digit, hinc ueretrum. |
|
Siquis forte tuas studeat componere laudes, |
10 |
Vno longus erit hic quoque uersiculo; |
|
At siquis scribat quot habent tua carmina mendas, |
|
Conficiet curtas hic uel hic Iliadas. |
|
Quae semper fellat dicit periuria semper, |
|
Longa tibi lingua est; hac cito curtus eris. |
15 |
Quod uacat, est longum caput atque enorme, Mabili, |
|
Iudice uel cerebro; si quod inest, rogita. |
|
Verum alia est aliis sententia, namque Phrenesis |
|
Conqueritur capitis de breuitate tui; |
|
Qui cerebro tenus id lacerant, curtum esse fatentur; |
20 |
Tu quoque mox curto curtus eris capite: |
|
Quamquam id carnifices nondum statuere, sed ingens |
|
De te certamen est gladio et crucibus; |
|
Hoc spurci mores impura hoc uita meretur, |
|
Obscoenoque animus corpore sordidior. |
25 |
Quid moror his? Nam si prolixum singula narrans |
|
In te ego nunc libru, scripsero, curtus erit. |
|
|
46. in eumdem, minitantem nouum |
|
se fulgur uerosque tonitrus missurum |
|
Quod fulgur mihi te nouum, Mabili, |
|
Missurum et tonitrus minere ueros, |
|
Nil est: nouimus hos neque esse fictos; |
|
Nam ueros tuus esse odor probauit. |
|
|
47. in eumdem |
|
Si iam carmina nostra te, Mabili, |
|
Vrgent ad laqueum, miser, crucemque, |
|
Ne, quaeso, propera mori, tuum ne |
|
Fraudes carnificem suo lucello. |
5 |
Namque est percupidus tui, ac libenter |
|
Is tantum tibi dempserit laboris. |
|
Quid? Nostin' hominem? Negas? At idem est |
|
Aurem qui secuit tibi sinistram. |
|
|
48. in eiusdem inertem maledicentiam |
|
Ore tibi pauci, sed nulli in carmine dentes |
|
Cum sint, atque illi sint putridi et ueteres, |
|
Allatras; ut cum nequeas mordere, Mabili, |
|
Latratu ostendas te tamen esse canem. |
|
|
49. in eumdem, quod perturbatus
respondeat |
|
Iratus nimium nobis, sed iure, Mabili; |
|
Vrgeris nostris iam, puto, carminibus. |
|
Ipse iocor tecum ridens, sed iure, Mabili; |
|
Quis non rideret carmina, quaeso, tua? |
|
|
50. in eumdem, responsum |
|
Quod nasum mihi quod reflexa colla |
|
Demens obiicis, esse utrumque nostrum |
|
Assertor ueniam uel ipse; nam me |
|
Nil nasutius est sagaciusque, |
5 |
In te dum liceat uibrare nasum. |
|
Nam quis te, rogo, sic inelegantem, |
|
Insulsum, illeppidum uidens, ineptum, |
|
Versus scribere prorsus infacetos, |
|
Non centum cupiat sibi esse nasos? |
10 |
Centum rhinocerotas atque barros, |
|
Ronchos, auriculas, ciconiasque, |
|
Cum splene et petulantibus cachinnis? |
|
Condas te in putidum licet lupanar, |
|
Mergas te in mediis licet cloacis, |
15 |
Non cedas olida licet latrina, |
|
Quoquo diffugias pauens, Mabili, |
|
Nostrum non poteris latere nasum. |
|
Prendam te miser, utque trux molossus |
|
Frangam dentibus imbecille tergum. |
20 |
Sed nasus superest tibi, Mabili, |
|
Curtus, dimidiatus, osseusque, |
|
In quo pulypus exurit, uel ipse |
|
Quo cimex posuit sibi cubile, |
|
Quo tutas pulices habent latebras, |
25 |
Qui iam peruius est adusque frontem, |
|
In quo nidificare uespa possit, |
|
Qui neutro patet indeceus hiatu; |
|
Clausus sentibus hic quibus, sed ille |
|
Plenus cassibus est araneorum. |
30 |
Sed quid te cruciat, reflexa colla |
|
Si interdum gero? Num parum uidetur, |
|
Si pronos statuis tuos cinaedos? |
|
Si pronum statuent, miser Mabili, |
|
Mox te carnificis manus, uelut nunc |
35 |
Pronum te statuunt mutoniati? |
|
Atqui tu resupina colla demens |
|
Posthac desine iam mihi exprobrare: |
|
Nam qui pronus obambulas popinas, |
|
Spurcatum caput erigas libenter, |
40 |
Si pondeus sinat herniae, Mabili. |
|
|
51. in eumdem, de domo |
|
Haeres relictus a parente sordido, |
|
Ille impudicus, temulentus, aleo, |
|
Spurcus, lutosus, paedicosus, hispidus, |
|
Pannosus, unctus, caprimulgus, horridus, |
5 |
Edax, ineptus, insolens Mabilius, |
|
Vno expatrauit patrimonium die |
|
Gula helluante, cunnilingis osculis, |
|
Vorace culo et exfutata mentula. |
|
Mox cum super uix quindecim nummi forent, |
10 |
Rebus cauendi iam suis tempus ratus, |
|
Emit lacertis et colubris hospitam |
|
Domum, rigentem senticetis et rubis, |
|
Familiarem uulturi et bubonibus; |
|
In qua solebat turba mendicantium, |
15 |
Longis coactos esuritionibus, |
|
Mandare terrae turgidi uentris cibos; |
|
Qua contumaces Aeolus uentos solet |
|
Punire clausos; qua recuset Tantalus |
|
Siticulosam ditis horridi Styga |
20 |
Mutare, et Aetnae centiceps gigas onus. |
|
Nec uendere illam nec locare, si uelit, |
|
Donare nec Mabilius cuiquam potest: |
|
Mutare dominum domus haec nescit suum. |
|
Quantum libet Mabilius sit prodigus, |
25 |
Profundat ore, pene, podice et manu, |
|
Quam nunc sit esse non potest pauper magis: |
|
Fecit lucrum ingens, hanc emens, Mabilius. |
|
|
52. in eumdem, epitaphion |
|
Flecte, uiator, iter; foetet: nam putre Mabili |
|
Hac fouea corpus conditur atque animus. |
|
|
53. in inuidum |
|
Quisquis es obscuro uatem qui dente lacessis |
|
Maiorem tristi, degener, inuidia, |
|
Vsque late lucemque paue, blactarius auctor, |
|
Liuidior Graecis barbariorque tuis. |
5 |
Quosque fames opicis ad nos emisit Athenis, |
|
Hos audi; gens est auribus apta Midae. |
|
|
54. in inuidum |
|
Carpit libellos inuidus meos quidam |
|
Gibber, pusillus, crispulus, macer, blaesus. |
|
Meos libellos, meque, si libet, carpat, |
|
Et calcet, et commingat: haec feram cuncta; |
5 |
Dum nec libellos inuidus meos iste |
|
Gibber, pusillus, crispulus, macer, blaesus, |
|
Nec me ausit unquam basiare. - Cur? - Fellat. |
|
|
55. in picturam puellae, |
|
quae in deliciis Laurentio Medici est |
|
Ne dubita, picta est quam cernis uirgo: sed acres |
|
Hisce oculis flammas eiaculatur Amor; |
|
Hisce oculis uocem dedit ars, linguaeque negauit. |
|
Heu fuge! Sed nulla est iam fuga: uulnus habes. |
|
|
56. Iulio Medici |
|
A te deceptam, Iuli crudelis, amantem |
|
Dispeream uersu dicere ni cupio! |
|
Tentantem reuocat fallacis cura puellae, |
|
Quae me quae pactam fallit acerba fidem. |
5 |
Deceptam atque tuam cupio celebrare puellam, |
|
Fallentem atque meam flectere discupio. |
|
|
57. in puellam morientem |
|
Quaerenti Venerem diu negasti: |
|
Sed dum mi toties pudet negare, |
|
Tandem occasio iusta pernegandi |
|
Inuenta est; moreris. Vafra es sagaxque! |
|
|
58. in Argum |
|
Quid tibi uis gelidos seruans, uigil Arge, liquores? |
|
Quid nitidum ad fontem ferre gradum prohibes? |
|
Obscoenos hinc pelle sues armenta ferasque: |
|
Non peto membra istis fontibus abluere, |
5 |
Non lymphas turbare paro: da tingere fauces, |
|
Exiguo liceat rore leuare sitim. |
|
Hostibus hoc Langia dedit, potumque uetantes |
|
Ruricolae in nigro gurgite nunc saliunt. |
|
Quid, quod adest aestas? Quid, quod sitis ipse, uolensque |
10 |
Supplicio infelix tantaleo frueris? |
|
Ista quidem diues sed non est uena perennis, |
|
Iam custoditas prohibet aestus aquas: |
|
Quod serues nil postmodo erit. Quid, inepte, moraris? |
|
Vnda perit: bibe tu; uel sine, quaeso, bibam. |
|
|
59. in Floram |
|
Plectron habet citharae mea Flora et plectron amoris; |
|
Hoc mentem plectro percutit, hoc citharam. |
|
Ah miserum si cui dura est, si quem aspicit illa! |
|
Alter is Anchises, alter Adonis erit. |
|
|
60. in puellam |
|
Nix ipsa es uirgo, et niue ludis. Lude; sed ante |
|
Quam pereat candor, fac rigor ut pereat. |
|
|
61. de seipso semper amante |
|
Sex ego cum plena perago trieteride lustra, |
|
Nec placet in speculo iam mea forma mihi; |
|
Nec responsurum spes improba fingit amorem, |
|
Blanditiisque leuem suspicor esse fidem. |
5 |
Cum tamen haec ita sint, capior miser illice uultu, |
|
Et nunquam a dura compede soluor amans. |
|
Iam iam, militia nostrae contenta iuuentae, |
|
Desinat aut ceston commodet alma Venus. |
|
|
62. in Chrysocomum |
|
Aspicis ut fuluo radiat coma pressa galere, |
|
Vt nitido Phoebi sidere pura micat. |
|
Tam bene callaicis liquidum fornacibus aurum, |
|
Tam bene nec fusis fulget Apollo comis. |
5 |
Sed quid ago? En crinem penitus uultumque retexit |
|
Chrysocomus, iam non inuidet hora mihi. |
|
O ego ter foelix! Ergo haec... mihi fas est |
|
Cernere? Sunt sunt haec sidera non oculi. |
|
Nil me fallis, Amor; clausum hoc te lumine cerne |
10 |
Iniicere arcanas in mea corda faces. |
|
|
63. in eumdem, ad Maronem Vergilium |
|
Mitteris ad puerum nostri, Maro, pignus amoris. |
|
Videris hunc, dices: Noster Alexi, uale. |
|
Viderit hunc tecum, supplex clamabit Alexis: |
|
Do tibi me, Corydon; da mihi Chrysocomum. |
|
|
64. in eumdem |
|
Allicis, expellis; sequeris, fugis; es pius, es trux; |
|
Me uis, me non uis; me crucias et amas; |
|
Promittis, promissa negas; spem mi eripis et das. |
|
Iam iam ego uel sortem, Tantale, malo tuam. |
5 |
Durum ferre sitim circum salientibus undis, |
|
Durius in medio nectare ferre sitim. |
|
|
65. in Albieram Sismundi Stuphae
sponsam, |
|
fato immaturo ereptam |
|
Viuebam, fato sum rapta Albiera; coniux |
|
Sismundus uitam reddidit en iterum: |
|
Nam faciem et claram caelato marmore formam, |
|
Ingenium et mores carmine restituit. |
|
|
66. in eamdem |
|
Viua tibi fueram, coniux, Albiera semper |
|
Chara quidem, nunc sum mortua chara magis, |
|
Debebam uiuens tibi, sed mage rapta: uoluptas |
|
Illa fuit, uerum haec proxima relligio est. |
|
|
67. in eamdem |
|
Morte una geminam sum nacta Albiera uitam; |
|
Fama etenim terras, spiritus astra colit. |
|
Fama olim, nunquam sed spiritus occidet; haec mi |
|
Vita quidem semper uiuet, at illa diu. |
|
|
68. in eamdem |
|
Mortalis fueram dum uixi Albiera, coniux |
|
Sismunde; at nunc sum, mortua facta dea. |
|
|
69. in eamdem |
|
Quod tibi, uir, tenera sum rapta Albiera iuuenta, |
|
Ne geme; cum dulce est uiuere, dulce mori est. |
|
|
70. in eamdem |
|
Quid quereris? Viuit tua filia coelo |
|
Albiera: anne deam progenuisse doles? |
|
|
71. in Theodorum Gazam |
|
Heu sacrum caput occubuit Theodorus! Et hora |
|
Vna obiere omnes relliquiae generis. |
|
Nec tamen hoc querimus; nimis est potuisse uideri, |
|
Non erat hic nostro tempore dignus honos: |
5 |
Hoc dolet, heu!, quod neutra patri est lingua superstes |
|
Quae mittat iustas manibus inferias. |
|
|
72. in eumdem |
|
Cum terram hinc nosset Theodorus et aera et undas: |
|
Iam restant, inquit, sidera; terra, uale. |
|
|
73. in eumdem |
|
Coelicolum (sed caussa latet) mortale parenti |
|
Inuisa fuerat conditione genus. |
|
Quum pater omnipotens: Non nunc mea fulmina mittam; |
|
Altera quae noceant sunt mihi tela magis. |
5 |
Dixit; et eloquio gentes fraudare pelasgo |
|
Destinat heu leto mox, Theodore, tuo. |
|
O quam saeua fuit dira haec uindicta grauisque! |
|
Tales quae meruit culpa uidere rogos? |
|
|
74. in eumdem |
|
Diruta barbaricis defessaque Graecia telis |
|
Sola fuit: Lethen nunc quoque lingua tenet. |
|
Scilicet haec culti uiguit sub pectore Gazae, |
|
Et quo cum uiguit pectore fida cadit. |
5 |
Multis tanta feri nocuit uictoria Turci; |
|
Pluribus infesta est mors, Theodore, tua. |
|
|
75. in Simonettam |
|
Dum pulchra effertur nigro Simonetta pheretro, |
|
Blandus et exanimi spirat in ore lepos, |
|
Nactus amor tempus quo non sibi turba caueret, |
|
Iecit ab occlusis mille faces oculis. |
5 |
Mille animos cepit uiuentis imagine risus, |
|
Ac morti insultans: Est mea, dixit, adhuc; |
|
Est mea, dixit, adhuc; nondum totam eripis illam: |
|
Illa uel exanimis militat ecce mihi. |
|
Dixit, et ingemuit: neque, enim satis apta triumphis |
10 |
Illa puer uidit tempora, sed lachrymis. |
|
|
76. in eamdem |
|
Cum Simonetta decens media iam in morte labaret: |
|
Mors, illi quidam, iam prope, dixit, adest. |
|
Sustulit illa graues oculos; nec territa, dixit: |
|
Hanc animam nobis qui dedit accipiat. |
5 |
Hactenus; et tacuit. Repet hic aeuum omne, uetustas; |
|
Nil par huic animo quod referatur habes. |
|
|
77. in eamdem |
|
Hic Simonetta iacet, iacet hic simul omnis amorum |
|
Turba, iacent omnes delitiae et ueneres. |
|
|
78. in eamdem |
|
Aspice ut exiguo capiatur marmore quicquid |
|
Mortali possit a superis tribui. |
|
Hic Simonetta iacet, cuius mortalia cuncta |
|
Concipere immensum non poterant animum; |
5 |
Quam neque mors potuit uisa exterrere, deumque |
|
Mox petiit cui se nympha dedit moriens. |
|
|
79. in Campanum |
|
Ille ego laurigeros cui cinxit et infula crines, |
|
Campanus, Romae delitium hic iaceo. |
|
Mi ioca dictarunt Charites; nigro sale Momus, |
|
Mercurius niueo, tinxit utroque Venus; |
5 |
Mi ioca, mi risus, placuit mihi uterque Cupido. |
|
Si me fles, procul hinc, quaeso, uiator, abi. |
|
|
80. in Domitium |
|
Hunc Domiti siccis tumulum qui transit ocellis, |
|
Vel Phoebo ignarus uel male gratus homo est. |
|
Intulit hic uatum caecis pia lumina chartis, |
|
Obstrusum ad Musas hic patefecit iter. |
5 |
Hunc Verona tulit docti patria illa Catulli, |
|
Huic letum atque urnam Roma dedit iuueni. |
|
|
81. in Donatum Azarolum |
|
Donatus nomen, patria est Florentia, gens mi |
|
Azarola domus, clarus eram eloquio. |
|
Francorum ad regem patriae dum orator abirem, |
|
In Ducis anguigeri moenibus occubui. |
5 |
Sic uitam impendi patriae, quae me inde relatum |
|
Inter maiorum nunc cineres sepelit. |
|
|
82. in Domitium |
|
Adsta, uiator: puluerem uides sacrum, |
|
Quem uorticosi turbat unda Benaci. |
|
Hoc mutat ipsum saepe Musa Libethron |
|
Fontemque Sisyphi ac uireta Permessi, |
5 |
Quippe hoc Domitius uagiit solo primum; |
|
Ille ille doctus, ille quem probe nosti, |
|
Dictata dantem romulae iuuentuti, |
|
Mira eruentem sensa de penu uatum. |
|
Abi, uiator: sat tuis oculis debes. |
|
|
83. in Michaelem Verinum |
|
Verinus Michael florentibus occidit annis, |
|
Moribus ambiguum maior an ingenio. |
|
Disticha composuit docto miranda parenti, |
|
Quae claudunt gyre grandia sensa breui. |
5 |
Sola Venus poterat lento succurrere morbo; |
|
Ne se pollueret, maluit ille mori. |
|
Sic iacet, heu, patri dolor et decus! Vnde iuuentus |
|
Exemplum, uates materiam capiant. |
|
|
84. in Ioannam Tornabonam |
|
Stirpe fui, forma, natoque, opibusque, uiroque |
|
Felix, ingenio, moribus atque animo. |
|
Sed cum alter partus iam nuptae ageretur et annus, |
|
Heu! Nondum nata cum sobole interii. |
5 |
Tristius ut caderem, tantum mihi Parca bonorum |
|
Ostendit potius perfida quam tribuit. |
|
IOANNE ALBIERAE VXORI INCOMPARABILI |
|
LAVRENTIVS TORNABONVS POS. B. M. |
|
|
85. in Antonium de Organis |
|
Iure nouas talem, Florentia, marmore ciuem, |
|
Namque diu templi uox fuit ille tui; |
|
Doctus inaequales digitis et flamine cannas |
|
In uix credendos pene animare modos. |
5 |
Quae non diuerso gens huc properabat ab orbe, |
|
Vt biberet dulcem carminis aure sonum! |
|
Sed licet is numeros omnes impleuerit artis, |
|
Sola tamen summum gratia rara facit. |
|
|
86. in Ioctum pictorem |
|
Ille ego sum per quem pictura extincta reuixit, |
|
Cui quam recta manus tam fuit et facilis. |
|
Naturae decerat nostrae quod defuit arti, |
|
Plus licuit nulli pingere nec melius. |
5 |
Miraris turrem egregiam sacro aere sonantem? |
|
Haec quoque de modulo creuit ad astra meo: |
|
Denique, sum Iottus. Quid opus fuit illa referre? |
|
Hoc nomen longi carminis instar erat. |
|
OB. AN. MCCCXXXVI |
|
CIVES POS. B. M. |
|
MCCCCLXXXX |
|
|
87. in eumdem |
|
Pictorem genuit celebrem Florenta Ioctum, |
|
Quo melior toto nullus in orbe fuit. |
|
Quem si laudati uidissent tempora Apellis, |
|
Gloria pictoris non minor huius erat. |
5 |
Solus hic ante omnes pictura floruit, a quo |
|
Posset Alexander pingier ora pati. |
|
Quin etiam magni turris celeberrima templi, |
|
Aera ubi sacra sonant, hoc duce celsa manet. |
|
|
88. in eumdem |
|
Ioctus uiuacis picturae lumen et auctor |
|
His saeclis fulsit: patria grata ualet. |
|
Vicit apelleas artes et signa Lysippi; |
|
Mors illum: uiuit gloria, fama, decus. |
5 |
Extruxit turrim quam cernis marmore claram. |
|
Mirae operum laudes urbis et orbis erunt. |
|
|
89. in eumdem |
|
Daedalea quam sit Ioctus celeberrimus arte |
|
Marmoreae haec testis fabrica turris erit. |
|
Primus et extinctum picturae Ioctus honorem |
|
Restituit tabulis, qualis Apellis erat. |
5 |
Neue ingrata foret posuit memorabile bustum |
|
Posteritas, quamquam cuncta per ora uolat. |
|
|
90. in eumdem |
|
Quis fuerit Ioctus picturae gloria cunctis |
|
Ostendit; nulli qua fuit arte minor. |
|
Huius et inuentum mirandae haec fabrica turris; |
|
Plura quoque ingenii sunt monumenta sui. |
5 |
Grata igitur posuit celebri Florentia templo |
|
Hoc bustum, quamquam cuncta per ora uolat. |
|
|
91. in eumdem |
|
Qui decus extinctum picturae reddidit orbi, |
|
Phidiacas potuit qui superare manus; |
|
Cuius opus Romae, uariis compacta lapillis, |
|
Pontificis primi stat ratis ante fores; |
5 |
Qui, prope quam cernis turri, miracula Memphym |
|
Et tua te uetuit marmora, Roma, loqui; |
|
Hoc tumulo patrio requiescit munere Ioctus. |
|
Cetera si cupias nosse, loquetur opus. |
|
|
92. in Philippum fratrem, pictorem |
|
Conditus hic ego sum, picturae fama, Philippus: |
|
Nulli ignota meae est gratia mira manus. |
|
Artifices potui digitis animare colores, |
|
Sperataque animos fallere uoce diu. |
5 |
Ipsa meis stupuit natura expressa figuris, |
|
Meque suis fassa est artibus esse parem. |
|
Marmoreo tumulo Medices Laurentius hic me |
|
Condidit; ante humili puluere tectus eram. |
|
|
93. in aedes publicas Octouirorum
Florentiae |
|
Si qua fides, scelerum procul o procul ite ministri; |
|
Hic uos iustitiae poena seuera manet. |
|
|
94. in easdem |
|
Hos etiam coelo praefert Astrea penates; |
|
Non illi in toto est gratior orbe domus. |
|
|
95. in poste cubicoli sui |
|
Blanda quies habitet; duri procul este labores. |
|
|
96. in cubicolo Iuliani Saluiati |
|
Pectoris interpres, genii domus, hospita curis, |
|
Cellula sum domini conscia delitiis. |
|
Hic faciet te Iuno patrem, Cytherea maritum, |
|
Libertas regem, semideumque sopor. |
|
|
97. in fontem Vngari regis |
|
Vsque fluentina uectum est hoc marmor ab urbe, |
|
Mathiae ut regi largior unda fluat. |
|
|
98. in eumdem |
|
Tusca manus, Tuscum marmor, rex Vngarus auctor: |
|
Aureus hoc Ister surgere fonte uelit. |
|
|
99. in fontem Laurentii Medicis
Ambram |
|
Vt lasciua suo furtim daret oscula lauro, |
|
Ipsa sibi occultas repperit Ambra uias. |
|
|
100. in eumdem |
|
Traxit amatrices haec usque ad limina nymphas, |
|
Dum iactat laurum saepius Ambra suum. |
|
|
101. in fonte baptismatis Florentiae |
|
Quicquid ab antiqua manauit origine morbi |
|
Purgabunt istae, si modo credis, aquae. |
|
|
102. in horologium, in aede S. Mariae
Nouellae |
|
Sic fluit occulte, sic multos decipit aetas, |
|
Sic uenit ad finem quidquid in orbe manet. |
|
Heu, heu, praeteritum non est reuocabile tempus! |
|
Heu propius tacito mors uenit ipsa pede! |
|
|
103. in Abelis et Caini imaginem, |
|
in iisdem aedibus |
|
Abel |
|
Sacrum pingue dabo, non macrum sacrificabo. |
|
Cain |
|
Sacrificabo macrum, non dabo pingue sacrum. |
|
|
104. pro Petro Medice, Symbolum |
|
In uiridi teneras exurit flamma medullas. |
|
|
105. in Paulum |
|
Quae tu condideras damnaui carmina nuper, |
|
Nec tua damnaui carmina, Paule, tamen. |
|
Auctor eras, fateor; sed quum sunt edita, Paule, |
|
Auctoris non sunt carmina sed populi. |
|
|
106. in Pamphilum |
|
Mittis uina mihi: mihi, Pamphile, uina supersunt. |
|
Vis mage quod placeat mittere? Mitte sitim. |
|
|
107. in Corydonem |
|
Sum puer; exclamas, Corydon, subgisque fateri. |
|
In te reclamat sed tua barba: uir es. |
|
|
108. in leges, extemporale |
|
Inuentum Attaei dicuntur iura Draconis. |
|
Vera est fama nimis: nil nisi uirus habent. |
|
|
109. in somnos |
|
O mihi quanta datis fallaces gaudia somni! |
|
Inuideo, Endymion, Latmia saxa tibi. |
|
Iam si nil sopor est gelidae nisi mortis imago, |
|
Omnia mors superat gaudia: Vita, uale! |
|
|
110. ad Franciscum |
|
Scripsit in inuidiam quidam, Francisce, poeta |
|
Tam bene tam docte, nullus ut inuideat. |
|
|
111. in iudaeum, qui ferre petiit |
|
statuam Virginis Horti S. Michaelis |
|
Hanc ferro effigiem petiit iudaeus; et index |
|
Ipse sui, uulgo dilaniatus obit. |